CÁCH PHÒNG, CHỐNG BỆNH TAY CHÂN MIỆNG

1. Bệnh tay chân miệng ở trẻ em là gì?

Nguyên nhân gây bệnh tay chân miệng chủ yếu do nhóm virus đường ruột gây nên, hay gặp nhất là Coxsackie A16 và Enterovirus typ 71, thường xảy ra ở trẻ nhỏ dưới 10 tuổi, tập trung ở độ tuổi từ 1 đến 3. Khi mới có dấu hiệu bệnh tay chân miệng, trẻ thường sốt nhẹ, đau họng, biếng ăn, chảy nước miếng. Bệnh lây truyền nhanh thông qua chất dịch, nước bọt, dịch tiết mũi họng, phân,…. của những trẻ mắc bệnh. Khoảng 24 giờ sau khi các virus xâm nhập vào cơ thể qua niêm mạc hay ruột vào hệ thống hạch bạch huyết sẽ gây nên các tổn thương da và niêm mạc trên tay, chân, miệng, hậu môn….

 Virus Coxsackievirus A16 gây bệnh ở thể nhẹ, thường sẽ tự khỏi trong vòng từ 7 đến 10 ngày mà không cần điều trị. Trong khi đó, virus Enterovirus 71 (EV71) gây ra dạng bệnh thể nặng với nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm màng não, viêm não, viêm phổi, viêm cơ tim và thậm chí dẫn đến tử vong.

        Virus gây bệnh tay chân miệng có khả năng lây lan rất nhanh thông qua đường miệng, qua các chất tiết từ mũi, miệng, phân hay nước bọt của bệnh nhân. Theo đó, khi các virus xâm nhập vào cơ thể qua niêm mạc miệng hay ruột vào hệ thống hạch bạch huyết sau khoảng 24 giờ, gây nên các tổn thương da và niêm mạc trên miệng, tay chân, hậu môn…

2. Dấu hiệu bệnh tay chân miệng ở trẻ em

Các dấu hiệu thường gặp ở trẻ mắc bệnh tay chân miệng, bao gồm:

- Sốt nhẹ

- Xuất hiện các nốt ban đỏ và bọng nước trên da, nhất là ở khu vực lòng bàn tay và bàn chân

- Xuất hiện các vết loét nhỏ xung quanh miệng và bên trong miệng khiến trẻ bị đau rát, quấy khóc và lười ăn

      Theo đó, các nốt ban, nốt bọng nước, vết loét ở miệng ở trẻ thường không quá to, có hình bầu dục. Bệnh tay chân miệng thường ủ bệnh trong khoảng từ 3 đến 6 ngày.

     Ở giai đoạn khởi phát, bệnh nhân mắc tay chân miệng thường xuất hiện các dấu hiệu dễ nhận thấy như sốt nhẹ ( 37,5 độ -38 độ C) hoặc sốt cao (38-39 độ C), chán ăn, mệt mỏi, đau họng, tiêu chảy, chảy nước bọt, xuất hiện các tổn thương, răng và miệng đau rát….

     Sau 1 đến 2 ngày phát bệnh, bệnh sẽ chuyển sang giai đoạn toàn phát, trẻ bắt đầu xuất hiện các triệu chứng điển hình của bệnh tay chân miệng, chẳng hạn như: xuất hiện các nốt phát ban dạng bỏng nước có màu xám, kích thước từ 2 đến 10mm, hình bầu dục ở bàn tay, bàn chân, miệng, mông.

       Ngoài ra, tùy theo cơ địa, một số bé bị bệnh tay chân miệng chỉ xuất hiện hiện tượng loét miệng, còn một số trẻ lại xuất hiện các bóng nước rất ít xen kẽ với hồng ban hoặc chỉ xuất hiện hồng ban và hình ảnh bệnh tay chân miệng theo từng giai đoạn có sự khác nhau.

     Cơ thể trẻ sẽ miễn dịch với chủng virus gây bệnh sau khi khỏi bệnh. Tuy nhiên, theo nhiều nghiên cứu, trẻ có thể mắc bệnh tay chân miệng nhiều lần bởi có nhiều chủng virus khác nhau gây bệnh.

     Nếu không được điều trị sớm, bệnh tay chân miệng sẽ tiến triển nặng và gây ra những biến chứng nguy hiểm như viêm màng não. Một số biến chứng khác như bại liệt, tê liệt hoặc viêm não với các dấu hiệu kèm theo như sốt cao, co giật, méo miệng, tay chân run… Bệnh nhân cũng có thể bị bội nhiễm tại các nốt mụn trên da nếu không được vệ sinh sạch sẽ.

     Thông thường, sau khoảng từ 7 đến 10 ngày, bệnh tay chân miệng ở trẻ sẽ tự khỏi. Song vì bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm não, viêm màng não, thậm chí gây tử vong nên các bậc phụ huynh không được phép chủ quan trong việc chăm sóc điều trị người bệnh. Chúng ta cần tuân thủ đúng các quy định điều trị cũng như chủ động phòng ngừa bệnh tay chân miệng.

3. Cách phòng bệnh

1. Thực hiện tốt “3 sạch” gồm:

- Ăn uống sạch: Thực hiện ăn chín, uống chín, sử dụng nước sạch trong sinh hoạt hàng ngày, đảm bảo vật dụng ăn uống sạch sẽ và không cho trẻ dùng chung khăn ăn, khăn tay, vật dụng ăn uống như cốc, bát, đĩa, thìa.

- Ở sạch: Virút có thể tồn tại ở bề mặt đồ vật trong không gian sống. Vì vậy, cần thường xuyên lau sạch các bề mặt, dụng cụ tiếp xúc hàng ngày như đồ chơi, dụng cụ học tập, tay nắm cửa, tay vịn cầu thang, mặt bàn/ghế, sàn nhà bằng xà phòng hoặc các chất tẩy rửa thông thường.

- Bàn tay sạch: Trẻ và người chăm sóc trẻ cần thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt trước khi chế biến thức ăn, trước khi ăn/cho trẻ ăn, trước khi bế ẵm trẻ, sau khi đi vệ sinh, sau khi thay tã và làm vệ sinh cho trẻ.

2. Thu gom, xử lý phân và chất thải của trẻ.

Nên làm gì khi trẻ bị mắc bệnh?

1. Khi thấy trẻ sốt và xuẩt hiện nốt phỏng ở lòng bàn tay, lòng bàn chân hoặc niêm mạc miệng, cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế.

2. Khi trẻ bị bệnh phải cho trẻ nghỉ học, hạn chế tiếp xúc với trẻ khác.

3. Không làm vỡ các nốt phỏng để tránh nhiễm trùng và lây lan bệnh.

4. Hạn chế vận động, tăng cường dinh dưỡng, cho trẻ ăn thức ăn lỏng mềm như cháo, súp.

 Nếu nghi ngờ mắc bệnh hãy liên hệ với Trạm Y tế phường gần nhất để được tư vấn và điều trị kịp thời.